阿迪格語

阿迪格語

阿迪格語 (адыгэбзэ,adygebze,ad朂戁稀) ,又譯阿第蓋語,為俄羅斯阿迪格共和國的二種官方語言之一,另一種為俄語。阿迪格語使用在阿迪格共和國的不同部族之間如:阿柏瑞克(Abzekh),阿達美(Adamey),柏耶杜格(Bzhedugh);哈土庫阿(Hatukuay),克米爾高(Kemirgoy),馬高希(Makhosh);納帖庫阿(Natekuay),夏普蘇(Shapsigh);扎聶(Zhane),雅格利庫阿(Yegerikuay),而且每個部族也同時使用著自己的方言。阿迪格語的使用者稱自己的語言為 Adygebze或者 Ad朂戁稀,在英語稱之為Adygean,Adygeyan或者Adygei。它也歸屬於西北高加索語支系(Circassian language)。

基本介紹

  • 中文名:阿迪格語
  • 英語:Adygean
  • 馬高希:Makhosh
  • 哈土庫阿:Hatukuay
簡介,語音,數詞,日常用語,

簡介

目前在俄羅斯阿迪格共和國顯然大約有125,000人使用阿迪格語,且幾乎所有的人都是母語的使用者。全世界大約有300,000人使用阿迪格語。最大的阿迪格語使用社區是在土耳其,都是由"俄羅斯-高加索戰爭"(Russo-Caucasian war)後流散到此的僑居人口在使用著。
阿迪格語歸類為西北高加索語分支(Northwest Caucasian languages)語族卡巴爾達語是其近系語言,卡巴爾達語多少也被視為阿迪格語的一種方言,或者被包括在西北高加索語支系(Circassian language)里。尤比克語(Ubykh)、阿布哈茲語,及阿巴札語因此也同樣的為阿迪格語近系語言。
十月革命之後阿迪格語完成語言標準化。自1938年以來阿迪格語使用西里爾字母。於此之前阿迪格語同時使用著阿拉伯語字母拉丁字母
阿迪格語字母1阿迪格語字母1

語音

阿迪格語展現出大量的子音:在不同阿迪格語方言之間的這些子音大約有50個到60個左右。阿迪格語的所有方言在"普通語音"(plain)及"唇化聲門塞音"(labialized glottal stop)之間具有語音上的對比;也存有一種不尋常的細微語音對比,而且可能特別存在於阿迪格語的方言"阿布達扎克"(abdzakh)里。此種細微語音對比是一種三方面的對比,意即介於普通語音、唇化聲門塞音、"齶化聲門塞音"(palatalized glottal stop)之間的對比(縱然齶化聲門塞音也同樣的存在於豪薩語里)。阿迪格語在黑海地區的方言含有高度的不尋常的語音:存有一個雙齒(Bidental consonant)]擦音[h崍,此雙齒擦音可對應到其他阿迪格語方言裡的清軟齶擦音(voiceless velar fricative) [x]。

數詞

數字阿迪格語
0
ноль
1
зы
2
тӀу
3
щы
4
плӀы
5
тфы
6
хы
7
блы
8
и
9
бгъу
10
пшӀы
11
пшӀыкӀузы
12
пшӀыкӀуту
13
пшӀыкӀущы
14
пшӀыкӀуплӀы
15
пшӀыкӀутфы
16
пшӀыкӀухы
17
пшӀыкӀублы
18
пшӀыкӀуи
19
пшӀыкӀубгъу
20
тӀокӀы
21
тӀокӀырэ зырэ
22
тӀокӀырэ тӀурэ
23
тӀокӀырэ щырэ
24
тӀокӀырэ плӀырэ
25
тӀокӀырэ тфырэ
26
тӀокӀырэ хырэ
27
тӀокӀырэ блырэ
28
тӀокӀырэ ирэ
29
тӀокӀырэ бгъурэ
30
щекӀы
40
тӀокӀитӀу
50
шъэныкъо
60
тӀокӀищ
70
тӀокӀищырэ пшӀырэ
71
тӀокӀищырэ пшӀыкӀузрэ
72
тӀокӀищырэ пшӀыкӀутӀурэ
80
тӀокӀиплӀ
90
тӀокӀиплӀырэ пшӀырэ
100
шъэ
120
шъэрэ тӀокӀырэ
121
шъэрэ тӀокӀырэ зырэ
200
шъитӀу
201
шъитӀурэ зырэ
300
шъищ
400
шъиплӀ
500
шъитф
600
шъих
700
шъибл
800
шъий
900
шъибгьу
1,000
мин
2,000
минитӀу
3,000
минищ
1,000,000
миллион
2,000,000
миллионитӀу
1,000,000,000
миллиард
2,000,000,000
миллиардитӀу
3,000,000,000
миллиардищ

日常用語

英語阿迪格語
Къеблагъ (sg)
Шъукъеблагъ(pl)
Hello (General greeting)
Фэсапщы
Сэлам (inf)
Hello(on phone)
Алло
Сыдэу ущыта? (sg/frm)
Сыдэу шъущыта? (pl/frm)
Сыд уфэд? (inf)
Тэу ущыт? (inf)
Reply to 'How are you?'
Сыдэгъу, опсэу. О сыдэу ущыт? (frm)
СышІу, опсэу. О тэу ущыт? (inf)
Сыда о пцІэр?
My name is ...
СицІэр ...
Where are you from?
Тэдэ ущыща? (sg)
Тэдэ шъущыща? (pl)
I'm from ...
Сэ ... сыщыщ. (sg)
Тэ ... тыщыщ. (pl)
Pleased to meet you
Сигуапэ хъугъэ.
Good morning
(Morning greeting)
Уипчэдыжь шІу
Good afternoon
(Afternoon greeting)
Уимафэ шІу
Good evening
(Evening greeting)
Уипчыхьэ шІу
Уичэщ шІу
Goodbye
(Parting phrases)
Гъогу маф!
Тызэрэлъэгъун (see you)
Good luck!
Гъогу маф
Cheers! Good Health!
(Toasts used when drinking)
Bon appetit /
Have a nice meal
Гухахъо ошх!
Bon voyage /
Have a good journey
I understand
КъызгурэІо.
I don't understand
КъызгурыІорэп.
Ары
Хьау
СшІэрэп
Please speak more slowly
Моу, нахь жъажъэу къэгущыІэба.
Please say that again
Please write it down
Do you speak English?
ИнгилызыбзэкІэ огущыІа?
Do you speak Turkish?
ТыркубзэкІэ огущыІа?
Do you speakAdyghe?
АдыгабзэкІэ огущыІа?
Yes, a little
(reply to 'Do you speak ...?')
Ары, тІэкІу сэгущыІэшъу.
Speak to me inAdyghe
How do you say ... inAdyghe?
...р адыгабзэкІэ таущтэу къаІора?
Къысфэгъэгъу (sg)
Къысфэжъугъэгъу (pl)
What time is it?
Сыхьатыр тхьапша?
How much is this?
Псыунэр тэщыІа?
Тхьауегъэпсэу (sg)
Тхьашъуегъэпсэу (pl)
Тхьаегъэпсэу (>m/f)
Тхьаегъэпсэух (>pl)
Reply to thank you
Where's the toilet?
Псыунэр тэщыІа?
This gentleman will pay for everything
This lady will pay for everything
Would you like to dance with me?
Сэ шІу усэлъэгъу
ПсынкІэу ухъужьынэу сыпфэлъаІо!
God bless you
БэгъашІэ охъу!
Go away!
Leave me alone!
Fire!
Call the police!
Christmas and New Year greetings
ЫлъэсыкІэр мафэ пфэхъу (sg) -Happy New Year
ЫлъэсыкІэр мафэ шъуфэхъу (pl) -Happy New Year
Easter greetings
Birthday greetings
Укъызыхъугъэ мафэмкІэ сыпфэгушІо!
One language is never enough
Зы бзэр икъунэп.
My hovercraft is full of eels
Why this phrase?

相關詞條

熱門詞條

聯絡我們