《水羊清冊》是一部洋洋百萬字的大型清冊,作為清查戶籍、核查邊務後的文獻,此清冊並非一蹴而就,有其一定的形成過程和時間。《水羊清冊》標題全稱清楚載明該清冊制定的時間為“水羊年”,也就是說,這份清冊最終定稿的時間為水羊年,也即公元1943年。
基本介紹
- 書名:水羊清冊
- 作者:西藏自治區擋藏館
- 出版社:西藏人民出版社
- 出版時間:2017年1月
- 裝幀:平裝
- ISBN:9787807499701
內容簡介,
內容簡介
據《水羊清冊》緒言載:“……དབུས་མདའ་དཔོན་བྱིངས་པ་བ་དང་། རྩེ་མགྲོན་ཕུན་རབ་པ་གཉིས་ལ་མཚོ་སྣ་གཞུང་རྒྱུགས་ཁྲལ་བཟོ་ཁུངས་འཇུག་བྱེད་སྒོའི་གཞོར་ལྕོག་ཐོག་ཟུར་དུ་སྲིད་ཐམ་ལག་འཁྱེར་སོང་བ་ལྟར་……”[1](……是此,特委派衛代本晉巴瓦、孜準彭繞巴二人親赴錯那查辦邊務、整頓吏治、清查土地和戶籍,並規約造冊等,同時已發去蓋有官府印章之執照……)[2]。從這段記載來看,當時前往門隅查辦邊務、清查戶籍的制定負責官員是代本晉巴瓦和孜準彭繞巴二人。所謂的“晉巴”和“彭繞”本為家族稱謂,晉巴家族是西藏山南扎囊地方的貴族,在藏巴政權時期,蒙古人統治西藏之時,即清朝前期已經十分突出。彭繞巴家族則是山南瓊吉地方的貴族,該家族的部分人物據說在西藏官場上極為活躍。清冊緒言中提到的晉巴瓦和彭繞巴究竟指的是家族中的哪兩個人,並未交待清楚。據房建昌在《從英國印度事務部檔案看中國西藏南部門達旺邊境地區的歷史》[3]中也記錄了英印政府檔案中收到的一封藏文信函,說此信是由“被任命為一個門巴地區調查委員會的代本晉巴和孜準彭繞巴會同送出”,但也未說明具體其人。
因此,根據清冊所載“水羊年”這一時段,筆者在西藏自治區檔案館查找了當時的部分官員名錄檔案,據館藏的一份“ས་ཡོས། སྒང་སྟོད་འདོད་རྒུ་ཐང་དུ་བཞུག་སྒར
་དུ་སྒར་སྣུམ་ཕུལ་བའི་ཤོད་བསྐོར་གྱི་མཚན་ཐོ།”[4],也即“土兔年為駐紮在崗多堆古塘的僧眾獻油的部分雪仲名錄”檔案載有“衛代本晉巴瓦”其人。另據“ཤིང་སྤྲེལ་ལོའི་ཞོལ་དྲུང་གི་མཚན་ཐོ་”,也即“木猴年雪仲官員名錄”檔案載:“……བྱིངས་པ་བ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་རང་ལོ་༤༦ལྕགས་སྤྲེལ་ལོར་གཞུང་ཞབས། ད་ལྟ་དབུས་མདའ་དཔོན། ཕུན་རབ་པ་ཚེ་རིང་སྐལ་བཟང་རང་ལོ་༣༠ཆུ་ལུག་ལོར་གཞུང་ཞབས། ད་ལྟ་སྦྲག་སྤྱི། ལྷ་ཀླུ་ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་རང་ལོ་༣༡མེ་ཡོས་ལོར་གཞུང་ཞབས། ད་ལྟ་རྩིས་དཔོན། ཛ་སག་ཚ་རོང་ཟླ་བཟང་དགྲ་འདུལ་རང་ལོ་༥༧ཆུ་བྱི་ལོར་གཞུང་ཞབས། ད་ལྟ་གྲྭ་བཞི་ཀློག་འཕྲུལ་དོ་འཁུར་……”[5],也即“……晉巴瓦·次仁扎西,年46,鐵猴年任職,現為衛代本;彭繞巴·次仁格桑,年30歲,水雞年任職,現為郵遞總管札基。拉魯·次旺多吉,年31歲,火兔年任職,現為孜本。札薩克擦絨·達桑占堆,年57歲,水鼠年任職,現為扎齊電站負責人……。”[6]土兔年比水羊年早五年,前一份檔案說明,負責前往門隅制定清冊前的五年內,晉巴瓦一直在擔任衛代本之職。後一份檔案名錄製定於木猴年,水羊年比木猴年早一年,也就是說,水羊年擔任衛代本的晉巴瓦,應該就是木猴年名錄中的晉巴瓦·次仁扎西。木猴年時年46歲,那么,水羊年時的晉巴瓦·次仁扎西應為45歲。而與其同時代的彭繞巴,應該就是第二份檔案中提到的彭繞巴·次仁格桑了。木猴年其年30歲,水羊年應為29歲。
綜上而言,可以斷定,清冊緒言中提到的前往門隅負責辦理邊務的衛代本晉巴瓦和孜準彭繞巴應分別為晉巴瓦·次仁扎西和彭繞巴·次仁格桑